Cyberbezpieczeństwo w łańcuchu dostaw: Jak ISO 27001 pomaga zarządzać ryzykiem zewnętrznym
Współczesne organizacje w coraz większym stopniu polegają na rozbudowanych sieciach dostawców i usługodawców, co niesie ze sobą nowe wyzwania w obszarze cyberbezpieczeństwa. Ewolucja technologiczna, w tym powszechne zastosowanie usług chmurowych, stworzyła wzajemnie połączoną sieć, gdzie każdy podmiot w łańcuchu dostaw stanowi potencjalny punkt wejścia dla cyberzagrożeń . Ataki na łańcuch dostaw stają się coraz bardziej wyrafinowane, a ich wpływ może być dalekosiężny, obejmując wiele firm jednocześnie. Właściwe zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw jest zatem kluczowe dla ochrony zasobów i utrzymania zaufania interesariuszy .
Ewolucja Ryzyk i Głośne Incydenty
Dawniej systemy IT organizacji opierały się głównie na wewnętrznych rozwiązaniach. Dziś dominują złożone ekosystemy, w których współistnieją setki, a nawet tysiące dostawców, z których każdy ma różny poziom dostępu do systemów i danych firmy . Ta fragmentacja stwarza wiele potencjalnych luk bezpieczeństwa. Przypadki takie jak atak na Target w 2013 roku, gdzie wektorem ataku był dostawca usług HVAC, czy słynny incydent SolarWinds w 2020 roku, dobitnie pokazują, jak pojedynczy, pozornie nieistotny dostawca może stać się furtką do szeroko zakrojonego naruszenia bezpieczeństwa . Incydenty NotPetya (2017) oraz ataki na Accellion (2020) i MoveIT (2023) dodatkowo podkreślają rosnącą skalę i wyrafinowanie zagrożeń, często prowadzące do wycieków danych z setek firm jednocześnie .
Odpowiedź Regulacyjna i Standardy – ISO 27001 w Akcji
Kolejny raz sięgamy po lekturę magazynu „Risk&Compliance”, ale tym razem w kontekście tematu cyberbezpieczeństwa w łańcuchu dostaw. I podobnie jak to zwykle czynimy odnosimy go do standardów ISO, bardzo popularnych już w naszej przestrzeni biznesowej narzędzi organizacyjnych, które wspierają ten obszar.
Wzrost liczby incydentów związanych z łańcuchem dostaw skłonił organy regulacyjne i instytucje ustalające standardy technologiczne do wzmożonej uwagi na to zagadnienie . Chociaż tradycyjnie regulacje nie narzucały szczegółowych wymagań w zakresie cyberbezpieczeństwa, trend ten ulega zmianie, z coraz większym naciskiem na due diligence i nadzór nad ryzykami w łańcuchu dostaw .
W tym kontekście kluczowe stają się międzynarodowe standardy takie jak ISO/IEC 27001 oraz ISO/IEC 27036-1. ISO 27001 stanowi wiodący standard dla systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji, zapewniając kompleksowe ramy do ustanawiania, wdrażania i ciągłego doskonalenia cyberbezpiecznej organizacji. Kontrole zawarte w Załączniku A normy ISO 27001 (np. A.5.19 „Relacje z dostawcami”) obejmują potrzebę oceny i monitorowania postawy bezpieczeństwa dostawców oraz stosowania zabezpieczeń kontraktowych .
Z kolei ISO/IEC 27036-1 koncentruje się specifically na bezpieczeństwie informacji w relacjach z dostawcami, określając architekturę i wysokopoziomowe wymagania dotyczące zarządzania ryzykami bezpieczeństwa informacji w całym cyklu życia relacji z dostawcami, od należytej staranności i wyboru po bieżące monitorowanie i zakończenie współpracy. Jest to standard stworzony specjalnie z myślą o ryzykach stron trzecich i łańcucha dostaw, które są tak wyraźnie podkreślane w kontekście cyberbezpieczeństwa. Razem, ISO/IEC 27001 w połączeniu z serią ISO 27036 oferuje kompleksowe ramy najlepszych praktyk do identyfikacji, oceny i łagodzenia ryzyka cyberbezpieczeństwa nieodłącznego w dzisiejszych złożonych globalnych łańcuchach dostaw.
Budowanie Efektywnych Programów Zarządzania Ryzykiem
Efektywne programy zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw wymagają ustanowienia struktur zarządzania, które równoważą cyberbezpieczeństwo z celami biznesowymi . Proces ten powinien rozpoczynać się od oceny ryzyka i należytej staranności, klasyfikując dostawców na podstawie potencjalnego wpływu na działalność i bezpieczeństwo danych . Dostawcy o wyższym ryzyku powinni podlegać bardziej kompleksowym analizom, w tym szczegółowym kwestionariuszom i przeglądom dokumentacji, a także mogą być zobowiązani do przedstawienia certyfikatów zgodności, takich jak raporty SOC (System and Organization Controls) czy wyniki testów penetracyjnych .
Kwestie kontraktowe odgrywają kluczową rolę po wybraniu dostawcy. Umowy powinny zawierać szczegółowe zabezpieczenia cyberbezpieczeństwa, postanowienia dotyczące powiadamiania o incydentach, wymagań dotyczących ciągłości działania, prawa do audytu, zarządzania podwykonawcami oraz alokacji ryzyka, np. poprzez klauzule odszkodowawcze . Ważne jest, aby te postanowienia były dostosowane do zidentyfikowanych ryzyk, a nie stanowiły standardowego szablonu .
Ciągłe monitorowanie postawy bezpieczeństwa dostawców jest również niezbędne, ponieważ jednorazowa ocena w momencie onboardingu nie jest wystarczająca w szybko zmieniającym się środowisku zagrożeń . Organizacje powinny również przygotować się na reagowanie na incydenty cyberbezpieczeństwa w łańcuchu dostaw, tworząc specjalne „scenariusze działań” (playbooki), które uwzględniają specyfikę takich zdarzeń, np. odłączenie się od dostawcy czy użycie alternatywnych rozwiązań .
Podsumowanie
Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw stanowi krytyczny element nowoczesnego cyberbezpieczeństwa. W miarę ewolucji cyberzagrożeń, organizacje, które priorytetowo traktują zarządzanie ryzykiem stron trzecich, będą lepiej przygotowane do ochrony swoich zasobów i utrzymania zaufania interesariuszy. Inwestycja w kompleksowe programy zarządzania ryzykiem dostawców powinna być postrzegana nie jako obciążenie związane ze zgodnością, ale jako strategiczny imperatyw dla długoterminowego sukcesu biznesowego, szczególnie w świetle rosnącej roli standardów takich jak ISO 27001 i ISO 27036-1 w kształtowaniu bezpiecznych relacji z dostawcami.
Bibliografia:
- Risk&Compliance -04-06’2025 – https://riskandcompliancemagazine.com/apr-jun-2025-issue
- ISO/IEC 27001:2022 – Information security, cybersecurity and privacy protection — Information security management systems — Requirements: https://www.iso.org/standard/27001
- Certyfikacja ISO 27001 – https://coe.biz.pl/uslugi/centrum-certyfikacji-qscert/iso-27001-certyfikacja/
- ISO/IEC 27036-1:2021 – Cybersecurity — Supplier relationships
Part 1: Overview and concepts; https://www.iso.org/standard/82905.html