BCM – Ostatnie nowości w TC 292

W moim odczuciu norma ISO 22393:2023 powinna być adresowana głównie do centrów zarządzania kryzysowego, których działania są określone w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590), gdzie Art. 1. Ustawa określa organy właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego oraz ich zadania i zasady działania w tej dziedzinie, a także zasady finansowania zadań zarządzania kryzysowego. Jednakże kilka zdań ze wstępu do normy, gdyż może stanowić podstawę do doskonalenia opracowań opartych na w/w dokument prawny. Dokument ten stanowi ramy dla zarządzania, koordynowania i oceny skutków wszelkiego rodzaju poważnych sytuacji kryzysowych, katastrof i kryzysów, bez względu na ich wpływ na społeczności, a także reagowania na nie poprzez planowanie transakcyjnych działań naprawczych i strategizowanie inicjatyw transformacyjnej odnowy.

W normie napisano, że „… Pomimo złożonego i długotrwałego charakteru reakcji na kryzys, ogólne planowanie odbudowy rozpoczyna się jeszcze przed wystąpieniem kryzysu. Dostosowanie tych ogólnych działań naprawczych do konkretnych warunków, z jakimi mamy do czynienia w kryzysie, rozpoczyna się wcześnie, w trakcie reagowania. Myślenie o odbudowie można rozpocząć już w trakcie trwania kryzysu, tak aby w odpowiednim czasie i na odpowiednią skalę można było podjąć szybkie działania w celu rozpoczęcia procesu odbudowy. W tym kontekście, odbudowa zapewnia działania transakcyjne, aby szybko przezwyciężyć negatywne skutki kryzysu i przygotować się do następnego zdarzenia. Odbudowa następuje w krótkim czasie i ma na celu np. ponowne uruchomienie podstawowych usług (takich jak elektryczność i woda), odbudowę zniszczonej infrastruktury, tymczasowe wsparcie źródeł utrzymania, zapewnienie zarządzania oraz zachęcanie do nowych zachowań niezbędnych do podjęcia pracy i życia społecznego. Te działania transakcyjne zaspokajają najpilniejsze potrzeby poprzez refleksję nad kryzysem i wyciąganie wniosków, które posłużą do przyszłych działań, weryfikację gotowości na przyszłe kryzysy oraz przywracanie części systemu dotkniętego kryzysem. Cel szybkiego „powrotu do normalności”, choć w niektórych sytuacjach przekonujący, jest często zbyt uproszczony, nie docenia zakłóceń i wyrządzonych szkód oraz nie uwzględnia możliwości rozwiązania chronicznych problemów, które zostały ujawnione przez kryzys. Odzyskiwanie przywraca gotowość po kryzysie, o której informuje zarządzanie ciągłością działania, zarządzanie jakością lub kompetentne osoby. Certyfikacja ISO 22301 nie wymaga aby bezwzględnie korzystać z przywołanych tutaj norm wsparcia, jednakże dobre praktyki przytoczone w nich warto wykorzystywać we własnych opracowaniach.

Poza taką działalnością transakcyjną, zakłócenia spowodowane kryzysami tworzą warunki, które mogą zachęcać do poważnych zmian strategicznych; tego, co w tym dokumencie nazywane jest „odnową”. Odnowa dąży do przekształcenia systemu poprzez ambitne inicjatywy strategiczne, które zostały opracowane wspólnie ze społecznościami. Odnowa nie jest częścią cyklu zarządzania kryzysowego (łagodzenie, przygotowanie, reagowanie, odbudowa), ponieważ skala skutków ostatnich kryzysów wykracza poza możliwości transakcyjnej odbudowy w ramach zarządzania kryzysowego. Skutki te wymagają szeroko zakrojonych zmian systemowych, ponieważ odnowa ma na celu pogodzenie zerwanych relacji ze społecznościami oraz poprawę i zmianę niedociągnięć, nierówności i strategicznych słabości, które zostały obnażone przez skutki kryzysu i które obecnie okazują się niewystarczające jako podstawa dla przyszłości. Obejmuje to zmianę otoczenia w celu stworzenia bardziej korzystnych warunków lub przeformułowanie działań w świetle tych warunków. Odnowa zwiększa odporność po kryzysie…”. Trudno się nie zgodzić z takim podejściem, które pokazuje rolę prawdziwego, odpowiedzialnego gospodarza. Procedury kryzysowe zwykle są dobrze opracowane, dlatego prezentowana norma może posłużyć jako dokument odniesienia do doskonalenia. Po więcej informacji na temat odbudowy i odnowy zapraszam do lektury wspomnianej normy.