Skip to content 
Wprowadzenie do OpEx
O doskonałości operacyjnej mówiono już i wdrażano ją w XX wieku, ale temat ten jest dalej aktualny, chociaż wzbogacony o kilka nowych elementów. I o tym właśnie jest artykuł na tronie tytułowej nowego wydania „Financier Worldwide” – 11’2023. Wielu z nas może go wiązać z metodologią LeanSixSigma i to jest jak najbardziej trafne skojarzenie, ale znajdą się i tacy, którzy będą w tym widzieli ducha systemów zarządzania opartych o standardy ISO (niestety tego nie ma w tym artykule), ale postaram się odnieść do norm w niektórych częściach niniejszego opracowania. Może nie do wszystkich, ale tych, które stały się moją kompetencją audytorską – ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, ISO 50001, ISO 27001 (ISO/IEC 27001), ISO 22301 i mogę łatwo odnieść się aspektu doskonalenia.
Operacyjna doskonałość (OpEx) zakotwicza się w koncepcji nieustannego udoskonalenia. Tworzy klimat, gdzie zarząd i kadra są zaangażowani w osiągnięcie korzyści biznesowych oraz motywowani do wprowadzania innowacji. Prowadzi to do oferowania wyższej jakości usług oraz produktów, zyskując przewagę nad rywalami i dominację na rynku. Choć dla wielu termin OpEx może być abstrakcyjny, dla Johna Palfreymana z Leeds University Business School to nieustająca odyseja w sferze biznesu ku spełnieniu celów strategicznych. Natomiast według Pauline Found z Cardiff Business School, choć zarządzanie operacyjne jest dobrze zdefiniowane, OpEx koncentruje się na ulepszaniu procesów, dążąc do optymalnej wydajności i efektywności.
Celem OpEx jest precyzyjna optymalizacja działań, eliminując zbędności i dostarczając wartość. „Jest to holistyczne podejście, które angażuje każdy poziom organizacji w dążeniu do doskonałości”, mówi Joseph F. Paris Jr, twórca Operational Excellence Society, który twierdzi, że OpEx jest stanem gotowości całej organizacji do realizacji strategii. Jest to kultura korporacyjna zanurzona w nieustannym dążeniu do poprawy. Maneesh Kumar, z Cardiff Business School, podkreśla, że OpEx dąży do eliminacji marnotrawstwa i nieefektywności. „Pracownicy są kluczem do osiągnięcia doskonałości”, dodaje. Udoskonalenie operacyjne promuje współpracę, zwiększając efektywność i zadowolenie klientów.
W każdej z norm ISO, czy to tej typowej – procesowej ISO 9001, czy też tych bardziej obecnie modnych, jak ISO/IEC 27001, ISO 22301, ISO 37001. Chociaż część z nich mimo, że ma swoje procesy systemowe, to w odniesieniu do procesów biznesowych tworzy bardziej otoczenie kontekstowe dla nich, o którym trzeba pamiętać, bo mogą dotyczyć sprawozdawczości, wymagań klienta, etc.
Ludzie i procesy. Rosnąć czy nie rosnąć? – wybór w ramach OpEx
Osiągnięcie doskonałości operacyjnej (OpEx) wymaga więcej niż samej optymalizacji procesów. Jak podkreśla profesor Palfreyman, ważne są również kultura oraz przywództwo. Firmy powinny podążać za ideą Przemysłu 4.0, harmonijnie łącząc możliwości ludzi z technologią. Kluczem do sukcesu jest adaptacja najnowszych praktyk, takich jak automatyzacja, przy jednoczesnym zaangażowaniu kierownictwa w kształtowanie kultury OpEx. Profesor Kumar zwraca uwagę na zrozumienie klienta i tworzenie wartości, a następnie optymalizowanie procesów przy pomocy narzędzi Lean Six Sigma. W OpEx ważna jest „wbudowana jakość”, w której wszyscy biorą odpowiedzialność za doskonałość. Pan Paris podkreśla rolę interesariuszy w określaniu celów OpEx i komunikacji o postępach. Współpraca, jakość i technologia to fundamenty doskonałości operacyjnej. Lean SIx Sigma, czy też Teoria ograniczeń, a w końcu TQM to metodologie, które mogą stanowić cel doskonalenia w systemach zarządzania opartych na normach ISO, ale to już inna liga biznesowa.
OpEx może przyspieszyć wzrost firm, koncentrując się na wymaganiach klientów, efektywności operacyjnej i administracji. Pomaga organizacjom wykorzystać okazje, dostosować się do wyzwań i tworzyć wartość. Chociaż OpEx nie gwarantuje wzrostu, umacnia zdolność firmy do zrównoważonego i skalowalnego wzrostu. Prof. Found podkreśla, że OpEx jest fundamentem dla wzrostu, podczas gdy prof. Palfreyman wskazuje, że jego priorytet zależy od strategii firmy. W XX wieku przewaga konkurencyjna wynikała z doskonałości procesów. Teraz, jak mówi pan Paris, sukces leży w zdolnościach operacyjnych i gotowości do adaptacji. Firmy XXI wieku muszą być szybkie, widzieć dalej i lepiej realizować strategie. Właściwy OpEx może skrócić czas potrzebny do osiągnięcia celów firmy. W zależności od sytuacji, OpEx może skoncentrować się na cięciu kosztów lub budowaniu zdolności.
Nie chcąc umniejszać roli dobrze dopasowanym i zarządzanym systemom zarządzania, które stały się narzędziem w rękach zarządzających, można również i w oparciu o rozwiązania nie tak wyrafinowane jak wspomniane realizować działania w kierunku doskonałości operacyjnej – OpEx. Osobiście widziałem firmy, które z powodzeniem przeszły transformację z firm garażowych do firm o zasięgu światowym zaczynając przygodę systemową z normami ISO 9001, ISO 45001, CE, etc., a potem zwiększając portfoloio o kolejne standardy: ISO/IEC 27001, ISO 22301 niekoniecznie certyfikując tam gdzie nie ma takiej presji rynku.
Dostosuj się i rozwijaj – przesłanie OpEx
OpEx może być znacząco poprawiony dzięki nowoczesnym technologiom. Wprowadzenie narzędzi jak sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe, chmura obliczeniowa i analityka big data może zwiększyć elastyczność i efektywność firm. Jednak technologia musi być dostosowana do indywidualnych celów i strategii OpEx danej firmy. W dobie cyfryzacji i Przemysłu 4.0 technologie te odgrywają ważną rolę w optymalizacji procesów.
Profesor Kumar podkreśla, że technologie te przyczyniają się do osiągnięcia celów OpEx, poprawiając operacje i zwiększając widoczność łańcucha dostaw. Jednak ważne jest, aby organizacje integrowały inicjatywy OpEx z strategiami cyfryzacji, zamiast traktować je oddzielnie. Podejście oparte na współpracy jest kluczem do płynnej integracji, a Lean Six Sigma może służyć jako podstawa dla dalszej automatyzacji czy cyfryzacji. Z kolei Pan Paris zwraca uwagę na błąd wdrażania technologii bez uwzględnienia ludzi. Kluczem jest angażowanie pracowników od początku procesu wdrażania. Organizacje powinny rozpoczynać od małych projektów pilotażowych, by przetestować technologie przed ich pełnym wdrożeniem i zapewnić odpowiednie wsparcie dla pracowników w procesie adaptacji. Profesor Found podkreśla, że zarządzanie zmianą w technologii wiąże się z wyzwaniami, ale holistyczne podejście – które uwzględnia zaangażowanie pracowników, komunikację i gotowość do adaptacji – jest kluczem. Profesor Palfreyman zauważa, że nowe technologie, takie jak metaverse, oferują nowe możliwości dla OpEx, ale należy być świadomym ich potencjału i ograniczeń.
Podsumowując, technologia jest ważna dla przyszłości OpEx, ale jej wdrożenie musi być przemyślane, z uwzględnieniem ludzi i strategicznego podejścia. Dlatego w OpEX ważnym jest aby zarządzanie tak poważnymi projektami, miało mocną orientację na zarządzanie zmianami, które powinno mieć tak orientację na doskonalenie – ISO 9001, jak i transformację / innowację ISO 56000, a przy tym budowanie odporności ISO 22301, czy też ochrony naszego know-how, aktywów informacyjnych – ISO 27001. Trochę dołożyłem wątku normowego, ale wierzę, że w dobrej wierze.
Zapraszamy do współpracy
Zespół Centre of Excellence.
Bibliografia:
- Financier Wolrdwide – 11’2023 – strona 26, https://www.financierworldwide.com