Skip to content 
Wprowadzenie do tematyki zmian klimatycznych w normach ISO
Niniejszy wpis jest przede wszystkim kierowany do naszych klientów, którzy otrzymali właśnie informację o zmianach w normach odniesienia dotyczące zagadnienia „climate change” (zmiany klimatyczne), które stanowią dla Państwa kryterium audytowe. Ta zmiana w normach certyfikacyjnych dotyczy kilkudziesięciu standardów, jednakże w naszym aktywnym portfolio są to standardy: ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, ISO 22301, ISO 37001, ISO/IEC 27001, ISO 50001 mające charakter akredytacyjny. Nie będziemy tutaj odnosić się do genezy i zasadności ich wprowadzenia gdyż są one pokłosiem kilku wydarzeń i decyzji na poziomie ogólnoświatowym, o których można poczytać np. w ramach serii artykułów autorstwa Beaty Łuczak, naszej koleżanki z Linkedin’a, która podjęła się trudu przybliżenia genezy tej zmiany – patrz link w Bibliografii.
Normy ISO odgrywają kluczową rolę w przyspieszaniu działań na rzecz ochrony klimatu poprzez promocję zrównoważonych praktyk w standardach. Takie podejście jest także obecne w dokumentach ONZ. Normy te umożliwiają organizacjom dekarbonizację ich modelu biznesowego, poprawę śladu gazów cieplarnianych produktów i usług oraz przejście na zieloną gospodarkę. Pomagają one społeczeństwom i podmiotom gospodarczym w łagodzeniu wpływu na klimat i dostosowywaniu się do zmieniających się warunków środowiskowych. Takie jest także założenie komitetu ISO/TC 207 – Environmental management, który powołał do tego celu jeden z 7 swoich podkomitetów w swoich strukturach: ISO/TC 207/SC 7 – Greenhouse gas and climate change management and related activities. Jego dziełem jest już 17 publikacji. Jednakże obecnie 4 z nich dla celów poznawczych na poziomie ogólnym warte jest lektury, i tak:
- IWA 42:2022 – Net zero guidelines (bezpłatna publikacja dostępna poprzez identyfikację przy ściągnięciu)
- ISO 14068-1:2023 – Climate change management — Transition to net zero — Part 1: Carbon neutrality
- ISO 14090:2019 – Adaptation to climate change — Principles, requirements and guidelines
- ISO 14091:2021 – Adaptation to climate change — Guidelines on vulnerability, impacts and risk assessment
- ISO/TS 14092:2020 – Adaptation to climate change — Requirements and guidance on adaptation planning for local governments and communities
Potrzeba zgłębienia tematu może dotyczyć głównie firm, które w ramach zintegrowanego systemu zarządzania, szczególnie w obszarze ISO 14001 mają zidentyfikowane znaczące aspekty środowiskowe, w tym te odnoszące się do emisji gazów cieplarnianych. W pozostałych przypadkach kwestia zmian klimatycznych może mieć inny charakter jak energochłonność, cykl życia produktu, ślad węglowy w łańcuchu dostaw, finanse, zdrowie, etc. Dlatego polecam także dodatkowo opracowanie – ISO GUIDE 84:2020 – Guidelines for addressing climate change in standards (do pobrania za darmo – info w bibliografii). Są to dokumenty, które mogą w znaczący pomóc każdej organizacji, która musi wdrożyć zmiany w swoich systemach zarządzania, szczególnie tych gdzie kwestie emisyjności i wpływu na środowisko mają duże znaczenie.
Istotne kwestie związane ze zmianami klimatycznymi, które zostaną określone przez organizację, jeśli istnieją, są istotne dla jej celu i kierunku strategicznego oraz wpływają na zdolność organizacji do osiągnięcia zamierzonych wyników systemu zarządzania jakością to:
- zdolność do konsekwentnego dostarczania produktów i usług spełniających wymagania klientów oraz obowiązujące wymogi ustawowe i regulacyjne, oraz
- zwiększenie zadowolenia klienta poprzez skuteczne stosowanie systemu, w tym procesów doskonalenia systemu oraz zapewnienie zgodności z wymaganiami klienta i obowiązującymi wymaganiami ustawowymi i regulacyjnymi (ISO 9001, klauzula 1).
Audytowanie kwestii zmian klimatycznych związanych z ich wpływem na SZJ i jego wyniki
Aby ten temat pojąć przytoczę tutaj przywołane także w bibliografii opracowanie „Audytowanie kwestii zmian klimatycznych w ISO 9001” autorstwa APG z dn. 2024-03-19, gdyż obecnie najlepiej oddaje ono to jak do tego podejść. Po pierwsze, należy sobie odpowiedzieć na 3 poniższe pytania:
- Czy organizacja określiła, czy zmiany klimatyczne są istotną kwestią?
- Czy ustalenie organizacji jest zgodne z odpowiednimi wymogami ustawowymi i regulacyjnymi dotyczącymi ich produktów i usług?
- Czy ustalenie organizacji jest zgodne z ich wymogami umownymi?
A potem należy rozważyć w odniesieniu do dwóch wspomnianych wymagań poniższe kwestie:
Klauzula 4.1 Nowe wymaganie: Organizacja powinna określić, czy zmiany klimatyczne są istotną kwestią.
Rozważania audytowe dotyczące wpływu zmian klimatycznych zewnętrznych i wewnętrznych mogą obejmować:
- Zmiany w wymogach ustawowych lub regulacyjnych, takie jak ograniczenia dotyczące używania określonych materiałów, cyrkularność produktu, cykl życia produktu, pochodzenie produktu, reklamacje, itp.
- Użycie materiałów bio na bazie odnawialnych.
- Potencjalne wpływy na produkty i usługi lub na procesy systemu zarządzania jakością, wynikające z zmian określonych w innych dyscyplinach zarządzania, np. konieczność zmniejszenia zużycia energii, zmniejszenie odpadów, ponowne wykorzystanie lub recykling materiałów.
- Wydłużony okres życia produktów, usługi posprzedażowe i pomoc.
- Wymogi dotyczące przechodzenia na produkty i usługi o zerowej emisji węgla.
- Kwestie wpływające na procesy i infrastrukturę ze względu na energię i inne czynniki.
- Wrażliwość organizacji na dostarczanie swoich produktów i usług ze względu na częstsze występowanie burz, wzrost przepływów wodnych, pożary, suszę, co może skutkować niedoborami w dostawach lub trudnościami w dystrybucji.
- Obszary związane z ogólnym poznaniem i kontrolą łańcucha dostaw w kwestiach związanych ze zmianami klimatycznymi.
- Trendy rynkowe dotyczące zrównoważonych produktów i usług oraz związane z nimi informacje i reklamacje.
- Konkurencyjne produkty i usługi z potencjalnie lepszymi osiągami w kwestiach związanych ze zmianami klimatycznymi.
Klauzula 4.2 - UWAGA: Zainteresowane strony mogą mieć wymagania związane ze zmianami klimatycznymi.
Czy organizacja określiła istnienie odpowiednich wymagań dotyczących zmian klimatycznych ze strony zainteresowanych stron?
Przykłady audytów dotyczących wymagań zainteresowanych stron dotyczących zmian klimatycznych mogą obejmować:
- Wymogi ustawowe i regulacyjne, środowiskowe lub dotyczące zmian klimatycznych dotyczące świadczonych produktów lub usług oraz te, które wpływają na zdolność organizacji do świadczenia tych produktów lub usług.
- Wymagania klientów dotyczące zmian klimatycznych, zerowego odpływu lub neutralności węglowej produktów.
- Polityki i strategie spółki macierzystej.
- Wymagania dotyczące informacji o produkcie dotyczących aspektów związanych ze zmianami klimatycznymi (zrównoważone pochodzenie, ponowne wykorzystanie, możliwość recyklingu, końcowy okres życia, wbudowany węgiel, “ekologiczne etykietowanie” itp.), w tym reklamacje produktowe i związane z nimi istniejące wymogi prawne, ustawowe i inne.
- Zmiany w kodeksach i normach branżowych związanych ze zmianami klimatycznymi.
- Umowy środowiskowe z grupami społecznymi lub organizacjami pozarządowymi.
- Poświadczenia, licencje lub inne formy uprawnień środowiskowych.
- Wymogi związane ze zmianami klimatycznymi w procesach takich jak pakowanie, produkcja, serwisowanie, logistyka, między innymi.
Do poszukiwania dalszych konotacji odsyłam Państwa do lektury dokumentu APG. Jestem przekonany, że odpowiedź na nowe wymagania nie nastręczy Państwu żadnych problemów aby pokazać zgodność swojego systemu zarządzania z tymi nowymi wyzwaniami.
Zapraszam do współpracy
Zespół Centre of Excellence &QSCert.
- Beata Łuczak – Linkedin – Artykuły:
- APG Auditing Climate Change issues FINAL 3-19-2024 Rev 1 – link
- ISO Guide 84:2020 – Guidelines for addressing climate change in standards – link
- Inne prace – ISO 9001 Auditing Practices Group:
https://committee.iso.org/home/tc176/iso-9001-auditing-practices-group.html IWA 42:2022 Net zero guidelines – link